ماهی کخو: معرفی ماهی خوشمزه و مقرون به صرفه 1402

ماهی کخو که با نام های دیگری مانند شانک صورتی یا کوفر نیز شناخته می شود، یکی از انواع ماهی های پرطرفدار و پرمصرف در جنوب ایران است. ماهی شانک به دلیل طعم لذیذ، قیمت مناسب و خواص فراوانی که برای سلامتی دارد، مورد توجه بسیاری از افراد قرار گرفته است. گوشت ماهی کخو سفید، نرم و کم تیغ است و به راحتی قابل هضم می باشد. این ماهی منبع خوبی از پروتئین، ویتامین ها و مواد معدنی است و مصرف آن برای سلامتی قلب، مغز و پوست مفید می باشد.

نام ماهی شانک

نام انگلیسی: Porgy Fish

نام بومی: شانک،کافر، کوفر، کوپر، زرد باله، کخو ، گوفر ، اوفر و گوپاه 

مقاله پیشنهادی: سوشی چیست : معرفی سوشی و ساشیمی

لیست انواع ماهی شانک

1. Acanthopagrus arabicus : شانک زردباله عربی
2. Acanthopagrus berda : شانک سیاه
3. Acanthopagrus bifasciatus :شانک دو نواری
4. Acanthopagrus latus : شانک زردباله
5. Acanthopagrus randalli :شانک خاورمیانه‌ای
6. Acanthopagrus sheim : شانک زردباله منقوط
7. Argyrops filamentosus : شانک سرباز
8. Argyrops spinifer :کوپر، گوفر
9. Cheimerius nufar : شانک پرسه‌زن
10. Crenidens crenidens :سیم دندان‌نما، بتعام
11. Crenidens indicus :سیم دندان‌نمای هندی
12. Diplodus kotschyi : شانک تک‌خال
13. Diplodus noct : شانک دریای سرخ
14. Diplodus sargus : شانک سفید
15. Lithognathus mormyrus : شانک شنی
16. Pagellus affinis : پاندورای عربی
17. Polysteganus coeruleopunctatus :شانک پوست‌آبی
18. Rhabdosargus haffara : شانک حفاره
19. Rhabdosargus sarba : شانک خط‌طلایی
20. Sarpa salpa : ماهی سالما
21. Sparidentex hasta : صبیتی

مشخصات ظاهری ماهی کخو

ماهی کخو دارای بدنه ای کشیده و مایل به صورتی است. فلس های این ماهی کوچک و نقره ای رنگ هستند و روی بدن آن لکه های قهوه ای یا طلایی دیده می شود. چشم های ماهی کخو بزرگ و مشکی هستند و دهان آن کوچک و گوشتی است. باله های این ماهی کوچک و گرد هستند و باله پشتی آن به سمت دم کشیده شده است.

مقاله پیشنهادی: روش های ماهیگیری : معرفی لیست 20 روش ماهیگیری حرفه ایی

ویژگی‌های ظاهری ماهی کخو

ماهی کخو دارای ویژگی‌های ظاهری متمایز زیر است:

• بدن کشیده و کمی فشرده
• فلس‌های نقره‌ای براق با لبه‌های صورتی یا قرمز متمایل به قهوه‌ای
• دهان بزرگ با لب‌های گوشتی
• دندان‌های تیز در هر دو فک بالا و پایین
• یک باله پشتی بلند و دو باله شکمی کوچک
• یک باله مخرزی کوچک در انتهای بدن

مقاله پیشنهادی: بهترین ماهی برای کباب: راهنمای انتخاب و کباب کردن ماهی

زیستگاه و نحوه صید ماهی کخو

ماهی شانک در آب های خلیج فارس، دریای عمان و اقیانوس هند یافت می شود. این ماهی در آب های کم عمق و نزدیک به ساحل زندگی می کند و از ماهی های کوچک، کرم ها و سخت پوستان تغذیه می کند. ماهی کخو به روش های مختلفی از جمله تور، قلاب و نیزه صید می شود.

ماهی کخو: انواع و روش‌های صید

• انواع ماهی کخو:

ماهی شانک در انواع مختلفی وجود دارد که از نظر اندازه، رنگ و طعم کمی با هم متفاوت هستند. برخی از گونه‌های رایج ماهی کخو عبارتند از:

1. ماهی کخو صورتی: این گونه رایج‌ترین نوع ماهی کخو در ایران است و با رنگ صورتی ملایم و گوشت لطیف شناخته می‌شود.
2. ماهی کخو هندی: این گونه کمی بزرگ‌تر از ماهی کخو صورتی است و رنگ تیره‌تری دارد. گوشت ماهی کخو هندی به اندازه ماهی کخو صورتی لطیف نیست، اما طعم قوی‌تری دارد.
3. ماهی کخو ژاپنی: این گونه در آب‌های دریای ژاپن صید می‌شود و با گوشت بسیار لطیف و طعم لذیذ خود شناخته می‌شود.

• روش‌های صید ماهی کخو:

ماهی شانک با استفاده از روش‌های مختلفی صید می‌شود که از جمله رایج‌ترین آن‌ها عبارتند از:

1. صید با قلاب: این روش سنتی برای صید ماهی شانک است و معمولاً توسط ماهیگیران محلی انجام می‌شود. در این روش، ماهیگیران از قلاب‌های کوچک و طعمه‌های طبیعی مانند کرم خاکی، ماهی کوچک یا ماهیچه برای صید ماهی کخو استفاده می‌کنند.
2. صید با تور: صید با تور یکی از رایج‌ترین روش‌های صید تجاری ماهی شانک است. در این روش، ماهیگیران از تورهای بزرگ برای جمع‌آوری ماهی کخو استفاده می‌کنند.
3. صید با نیزه: این روش برای صید ماهی کخو در شب استفاده می‌شود. در این روش، ماهیگیران از نیزه‌های مخصوص برای صید ماهی کخو استفاده می‌کنند.

انواع ماهی شانک

ماهی کخو در انواع مختلفی وجود دارد که از نظر اندازه، رنگ و طعم کمی با هم متفاوت هستند. برخی از گونه‌های رایج ماهی کخو عبارتند از:

• ماهی کخو صورتی: این گونه رایج‌ترین نوع ماهی شانک در ایران است و با رنگ صورتی ملایم و گوشت لطیف شناخته می‌شود. طول این ماهی معمولاً بین 20 تا 30 سانتی‌متر است و وزن آن بین 200 تا 300 گرم است.
• ماهی کخو هندی: این گونه کمی بزرگ‌تر از ماهی کخو صورتی است و رنگ تیره‌تری دارد. طول این ماهی معمولاً بین 30 تا 40 سانتی‌متر است و وزن آن بین 300 تا 500 گرم است. گوشت ماهی کخو هندی به اندازه ماهی کخو صورتی لطیف نیست، اما طعم قوی‌تری دارد.
• ماهی کخو ژاپنی: این گونه در آب‌های دریای ژاپن صید می‌شود و با گوشت بسیار لطیف و طعم لذیذ خود شناخته می‌شود. طول این ماهی معمولاً بین 40 تا 50 سانتی‌متر است و وزن آن بین 500 تا 700 گرم است.

علاوه بر این گونه‌های رایج، گونه‌های دیگری از ماهی شانک نیز وجود دارند که در آب‌های سایر نقاط جهان یافت می‌شوند. برخی از این گونه‌ها عبارتند از:

• ماهی کخو اقیانوس آرام: این گونه در آب‌های اقیانوس آرام یافت می‌شود و با رنگ نقره‌ای و گوشت سفید خود شناخته می‌شود.
• ماهی کخو آتلانتیک: این گونه در آب‌های اقیانوس آتلانتیک یافت می‌شود و با رنگ خاکستری و گوشت صورتی خود شناخته می‌شود.
• ماهی کخو استرالیایی: این گونه در آب‌های استرالیا یافت می‌شود و با رنگ زرد و گوشت سفید خود شناخته می‌شود.

انواع ماهی کخو در ایران

در ایران، انواع مختلفی از ماهی کخو وجود دارد که از نظر شکل، اندازه، رنگ و طعم با یکدیگر متفاوت هستند. برخی از رایج ترین انواع ماهی کخو در ایران عبارتند از:

• شانک صورتی (Epinephelus coioides) : شانک صورتی دارای بدنی صورتی روشن با خال‌های سیاه و سفید است. این ماهی معمولاً در آب‌های کم عمق و صخره‌ای زندگی می‌کند.
• شانک سفید (Epinephelus lanceolatus) : شانک سفید نیز دارای بدنی سفید با خال‌های سیاه و سفید است. این ماهی معمولاً در آب‌های عمیق‌تر زندگی می‌کند.
• کخو صورتی: این ماهی یکی از محبوب ترین انواع ماهی کخو در ایران است. دارای بدنی کشیده و استوانه ای شکل با رنگ صورتی روشن است. گوشت این ماهی لطیف و خوشمزه است و برای انواع روش های پخت مناسب است.
• کخو سرخ: این ماهی شبیه به ماهی کخو صورتی است، اما رنگ آن قرمز است. گوشت این ماهی نیز خوشمزه است، اما نسبت به ماهی کخو صورتی خشک تر است.
• کخو سیاه: این ماهی دارای بدنی کشیده و استوانه ای شکل با رنگ سیاه یا قهوه ای تیره است. گوشت این ماهی طعم قوی تری نسبت به دو نوع دیگر دارد و برای تهیه خورش ها و سوپ ها مناسب است.
• کخو باله زرد: این ماهی دارای بدنی کشیده و استوانه ای شکل با رنگ نقره ای و باله های زرد رنگ است. گوشت این ماهی لطیف و خوشمزه است و برای انواع روش های پخت مناسب است.
• کخو باله سیاه: این ماهی شبیه به ماهی کخو باله زرد است، اما باله های آن سیاه رنگ است. گوشت این ماهی نیز خوشمزه است، اما نسبت به ماهی کخو باله زرد خشک تر است.

ماهی کخو در آب های خلیج فارس و دریای عمان یافت می شود. فصل صید این ماهی از اواخر بهار تا اوایل پاییز است.

ماهی کخو یک منبع غذایی غنی از پروتئین، ویتامین ها و مواد معدنی است. این ماهی همچنین دارای اسیدهای چرب امگا 3 است که برای سلامت قلب و عروق مفید هستند.

تفاوت‌های بین انواع ماهی کخو

تفاوت‌های اصلی بین انواع ماهی کخو در اندازه، رنگ و طعم آن‌ها است. ماهی کخو صورتی کوچک‌ترین نوع ماهی کخو است و گوشت آن لطیف‌ترین نوع گوشت ماهی کخو است. ماهی کخو هندی کمی بزرگ‌تر از ماهی شانک صورتی است و گوشت آن طعم قوی‌تری دارد. ماهی کخو ژاپنی بزرگ‌ترین نوع ماهی کخو است و گوشت آن بسیار لطیف و لذیذ است.

ارزش غذایی ماهی کخو

ماهی کخو منبع خوبی از پروتئین، ویتامین ها و مواد معدنی است. ۱۰۰ گرم ماهی شانک پخته شده حاوی حدود ۲۲ گرم پروتئین، ۱ گرم چربی، ۱ میلی گرم ویتامین B1، ۰.۲ میلی گرم ویتامین B2، ۵ میلی گرم ویتامین B6، ۱۳۰ میلی گرم ویتامین C، ۲۰ میکروگرم ویتامین D، ۳۰۰ میلی گرم کلسیم، ۱۰۰ میلی گرم فسفر، ۲ میلی گرم آهن، ۱ میلی گرم روی و ۱ میلی گرم ید است.

خواص ماهی کخو برای سلامتی

مصرف ماهی کخو برای سلامتی فواید زیادی دارد. این ماهی به دلیل داشتن اسیدهای چرب امگا ۳ برای سلامت قلب، مغز و پوست مفید است. امگا ۳ به کاهش فشار خون، تری گلیسیرید و کلسترول بد خون کمک می کند و از بروز بیماری های قلبی عروقی مانند سکته قلبی و مغزی جلوگیری می کند. همچنین مصرف ماهی کخو به بهبود عملکرد مغز، کاهش خطر ابتلا به آلزایمر و پارکینسون و تقویت حافظه کمک می کند. علاوه بر این، امگا ۳ باعث کاهش التهاب در بدن شده و از ابتلا به بیماری های مانند آرتریت و دیابت جلوگیری می کند.

ماهی کخو همچنین منبع خوبی از ویتامین D است. ویتامین D برای جذب کلسیم و حفظ سلامت استخوان ها و دندان ها ضروری است. مصرف ماهی کخو به پیشگیری از پوکی استخوان و نرمی استخوان در کودکان کمک می کند.

ماهی کخو همچنین حاوی ویتامین های گروه B است. ویتامین های گروه B برای تولید انرژی، عملکرد طبیعی سیستم عصبی و متابولیسم بدن ضروری هستند. مصرف ماهی کخو به کاهش استرس، بهبود خواب و افزایش انرژی کمک می کند.

ماهی شانکهمچنین منبع خوبی از مواد معدنی مانند آهن، روی و ید است. آهن برای انتقال اکسیژن به سلول ها ضروری است. روی برای تقویت سیستم ایمنی بدن و ترمیم زخم ها ضروری است. ید برای عملکرد غده تیروئید ضروری است.

فواید سلامتی ماهی کخو:

مصرف ماهی کخو به دلیل خواص تغذیه‌ای فراوانش، فواید متعددی برای سلامتی دارد. از جمله این فواید عبارتند از:

1. تقویت سلامت قلب: اسیدهای چرب امگا ۳ موجود در ماهی کخو به کاهش تری گلیسیرید خون، کاهش فشار خون و کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی کمک می‌کنند.
2. بهبود سلامت مغز: امگا ۳ برای عملکرد طبیعی مغز و جلوگیری از زوال عقل ضروری است. مصرف ماهی شانک به بهبود حافظه، تمرکز و عملکرد شناختی کمک می‌کند.
3. تقویت سیستم ایمنی بدن: پروتئین، ویتامین‌ها و مواد معدنی موجود در ماهی کخو به تقویت سیستم ایمنی بدن و مقابله با عفونت‌ها کمک می‌کنند.
4. کاهش وزن و حفظ تناسب اندام: ماهی شانک با کالری کم و پروتئین بالا، گزینه مناسبی برای کاهش وزن و حفظ تناسب اندام است. پروتئین به احساس سیری طولانی مدت کمک می‌کند و متابولیسم بدن را افزایش می‌دهد.
5. بهبود سلامت پوست و مو: اسیدهای چرب امگا ۳ موجود در ماهی کخو به حفظ سلامت پوست، مو و ناخن‌ها کمک می‌کنند. امگا ۳ به رطوبت پوست، کاهش التهاب و جلوگیری از ریزش مو کمک می‌کند.
6. کاهش خطر ابتلا به برخی سرطان‌ها: مطالعات نشان داده‌اند که مصرف ماهی شانک ممکن است به کاهش خطر ابتلا به برخی سرطان‌ها، مانند سرطان سینه و روده بزرگ، کمک کند.

مضرات مصرف بیش از حد ماهی کخو

مانند هر ماده غذایی دیگری، مصرف بیش از حد ماهی شانک نیز می تواند مضراتی داشته باشد. ماهی کخو حاوی مقادیر کمی جیوه است. جیوه یک فلز سنگین است که می تواند در بدن تجمع کند و باعث آسیب به مغز و سیستم عصبی شود. به همین دلیل، توصیه می شود که زنان باردار، زنان شیرده و کودکان از مصرف بیش از حد ماهی کخو خودداری کنند.

انواع روش های پخت ماهی شانگ

ماهی شانک را می توان به روش های مختلفی پخت. برخی از روش های رایج پخت ماهی کخو عبارتند از:

• کباب کردن: ماهی کخو را می توان به صورت کباب شده به همراه سبزیجات و برنج سرو کرد.
• سرخ کردن: ماهی کخو را می توان به صورت سرخ شده به همراه سس گوجه فرنگی یا سس مایونز سرو کرد.
• بخارپز کردن: ماهی کخو را می توان به صورت بخارپز شده به همراه سبزیجات سرو کرد.
• آب پز کردن: ماهی کخو را می توان به صورت آب پز شده به همراه آب لیمو و نمک سرو کرد.

ماهی کخو: دستور پخت‌های متنوع

ماهی شانک به دلیل طعم لذیذ و بافت نرمش، گزینه مناسبی برای تهیه انواع غذاهای خوشمزه است. از جمله دستور پخت‌های رایج ماهی کخو عبارتند از:

• ماهی کخو کباب: این غذای سنتی و خوشمزه، یکی از محبوب‌ترین غذاهای دریایی در ایران است. ماهی کخو کباب را می‌توان به صورت کبابی، گریل شده یا سرخ شده تهیه کرد.
• ماهی کخو سرخ شده: این غذای ساده و سریع، گزینه مناسبی برای یک وعده غذایی فوری است. ماهی کخو سرخ شده را می‌توان با انواع سبزیجات و سس‌های مختلف سرو کرد.
• ماهی کخو سوخاری: این غذای ترد و خوشمزه، یکی از گزینه‌های محبوب برای کودکان است. ماهی کخو سوخاری را می‌توان با سس کچاپ، سس تارتار یا سس مایونز سرو کرد.
• ماهی کخو شکم پر: این غذای مقوی و پرطرفدار، گزینه مناسبی برای یک وعده غذایی کامل است. ماهی کخو شکم پر را می‌توان با انواع مواد غذایی مانند سبزیجات، برنج یا گوشت پر کرد.
• ماهی کخو پلو: این غذای خوشمزه و پرطرفدار، یکی از گزینه‌های محبوب برای یک وعده غذایی خانوادگی است. ماهی کخو پلو را می‌توان با انواع سبزیجات و سس‌های مختلف سرو کرد.

نکات مهم در مورد خرید و نگهداری ماهی شانک

• هنگام خرید ماهی شانک، به رنگ، بو و ظاهر آن توجه کنید. ماهی کخو تازه، رنگ صورتی روشن و بوی مطبوعی دارد.
• ماهی کخو را باید در یخچال و در دمای صفر تا چهار درجه سانتیگراد نگهداری کرد.
• ماهی کخو را می‌توان به مدت دو تا سه روز در یخچال نگهداری کرد.

نکات مهم در انتخاب و نگهداری ماهی شانک

هنگام خرید ماهی کخو، به نکات زیر توجه کنید:

• ماهی باید تازه و سالم باشد.
• بدن ماهی باید سفت و گوشت آن سفید و شفاف باشد.
• چشم های ماهی باید براق و شفاف باشد.
• باله های ماهی باید سالم و بدون آسیب باشد.

ماهی شانک را می توان به مدت ۲ تا ۳ روز در یخچال نگهداری کرد. همچنین می توان ماهی کخو را به مدت ۶ تا ۱۲ ماه در فریزر نگهداری کرد.

ماهی کخو: غذای لذیذ و مغذی برای تمام افراد

ماهی شانک یک غذای لذیذ و مغذی است که می تواند برای تمام افراد، از جمله کودکان، زنان باردار و زنان شیرده، مفید باشد. این ماهی منبع خوبی از پروتئین، ویتامین ها و مواد معدنی است و مصرف آن برای سلامتی قلب، مغز و پوست مفید می باشد.

سوالات متداول درباره ماهی کخو

• آیا ماهی کخو برای کودکان مفید است؟

بله، ماهی کخو برای کودکان مفید است. این ماهی منبع خوبی از پروتئین و ویتامین D است که برای رشد و نمو کودکان ضروری هستند.

• آیا ماهی کخو برای زنان باردار و زنان شیرده مفید است؟

بله، ماهی کخو برای زنان باردار و زنان شیرده مفید است. این ماهی منبع خوبی از پروتئین، ویتامین D و امگا ۳ است که برای سلامت مادر و جنین یا نوزاد ضروری هستند.

• آیا ماهی کخو برای افراد مسن مفید است؟

بله، ماهی کخو برای افراد مسن مفید است. این ماهی منبع خوبی از پروتئین، ویتامین D و امگا ۳ است که برای حفظ سلامت استخوان ها، مغز و قلب ضروری هستند.

نتیجه گیری

ماهی کخو یک غذای لذیذ و مغذی است که می تواند برای تمام افراد مفید باشد. این ماهی منبع خوبی از پروتئین، ویتامین ها و مواد معدنی است و مصرف آن برای سلامتی قلب، مغز و پوست مفید می باشد.