ماهی شوریده: یک غذای دریایی لذیذ و مغذی در 1402

ماهی شوریده یکی از محبوب‌ترین و پرطرفدارترین انواع ماهی‌ های دریایی در ایران است. این ماهی به دلیل طعم لذیذ و خواص بی‌شمارش، مورد توجه بسیاری از افراد قرار گرفته است. ماهی شوریده دارای گوشت سفید، نرم و لطیفی است و به راحتی هضم می‌شود. این ماهی سرشار از پروتئین، ویتامین‌ها و مواد معدنی است و فواید زیادی برای سلامتی دارد.

مشاهده مقاله انواع حیوانات را به شما پیشنهاد میکنم.

معرفی ماهی شوریده

ماهی شوریده از خانواده ماهی‌های کف‌زی است و در آب‌های خلیج فارس، دریای عمان و دریای عرب یافت می‌شود. این ماهی دارای بدنه‌ای کشیده و بیضی شکل است و فلس‌های ریز و نقره‌ای دارد. رنگ ماهی شوریده از خاکستری روشن تا آبی تیره متغیر است.

تعریف شوریده‌ماهیان در ویکیپدیا

شوریده‌ماهیان (Sciaenidae) خانواده‌ای از ماهیان هستند. شوریده‌ماهیان بالهٔ پشتی بلندی دارند که تا نزدیک دُم آن‌ها می‌رسد. یکی از ویژگی‌های بارز خانواده شوریده‌ماهیان داشتن خط جانبی بسیار پیشرفته‌ است که مثلاً در ماهی شوریده تا انتهای باله دمی هم می‌رسد در حالی که این خط در بهترین حالت در ماهی‌های دیگر تا ابتدای ساقهٔ دمی گسترش یافته است.

همچنین این ماهی‌ها دارای اتولیت یا سنگ گوش‌های بسیار بزرگی هستند که نام سردهٔ ماهی شوریده یعنی اتولیتس نیز بر همین اساس انتخاب شده است. اکثر این اتولیت‌ها دارای نقوشی هستند و مثلاً در ماهی شوریده نقش یک نوزاد قورباغه بر روی آن دیده می‌شود.

از دیگر ویژگی‌های خانواده شوریده ماهی‌ها قابلیت ایجاد صوت در آن‌هاست و برای همین آن‌ها را ماهی‌های غرغر کننده می‌نامند. در این تولید صوت، کیسه شنای بسیار بزرگ آن‌ها نقش دارد. کیسه شنا در اکثر این ماهیان هویجی شکل و دارای زوائدی است.

در سال‌های اخیر به علت صید بی‌رویه و استفاده از ابزار غیر استاندارد مانند تور ترال صید میگو و صید ماهیان کوچک و همچنین نامناسب بودن فصل ممنوعیت صید و گرمای شدید هوا و کم‌آبی در منطقه هندیجان و خور موسی، صید ماهی شوریده با کاهش همراه بوده‌است. ظاهراً در برخی کشورهای حاشیه خلیج فارس فعالیت‌هایی برای پرورش مصنوعی ماهی شوریده انجام پذیرفته‌است ولی چنین گزارشی در مورد ایران در دست نیست.

ارزش غذایی ماهی شوریده

ماهی شوریده یکی از منابع غنی پروتئین است. یک وعده ۱۰۰ گرمی ماهی شوریده حدود ۲۲ گرم پروتئین دارد. پروتئین ماهی شوریده از کیفیت بالایی برخوردار است و حاوی تمام اسیدهای آمینه ضروری بدن است.

ماهی شوریده همچنین منبع خوبی از ویتامین‌ها و مواد معدنی است. این ماهی حاوی ویتامین‌های A، B، C، D و E است. همچنین ماهی شوریده سرشار از مواد معدنی مانند فسفر، کلسیم، پتاسیم، آهن و روی است.

جدول ارزش غذایی ماهی شوریده

همانطور که مشاهده می‌کنید، ماهی شوریده یک منبع غنی از پروتئین، ویتامین‌ها و مواد معدنی است. این ماهی سرشار از ویتامین‌های A، D، E، K، C، B1، B2، B3، B5، B6، B9 و B12 است. همچنین ماهی شوریده منبع خوبی از کلسیم، آهن، منیزیم، فسفر، پتاسیم، سدیم و روی است.

پروتئین موجود در ماهی شوریده برای رشد و ترمیم بافت‌های بدن ضروری است. ویتامین A برای سلامت چشم، پوست و سیستم ایمنی بدن ضروری است. ویتامین D برای جذب کلسیم و فسفر ضروری است. ویتامین E یک آنتی‌اکسیدان قوی است که از سلول‌های بدن در برابر آسیب محافظت می‌کند. ویتامین K برای لخته شدن خون ضروری است. ویتامین C یک آنتی‌اکسیدان قوی است که به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند. ویتامین‌های B برای تولید انرژی، عملکرد مغز و سیستم عصبی ضروری هستند.

کلسیم برای سلامت استخوان‌ها و دندان‌ها ضروری است. آهن برای تولید گلبول‌های قرمز ضروری است. منیزیم برای عملکرد ماهیچه‌ها، اعصاب و قلب ضروری است. فسفر برای سلامت استخوان‌ها و دندان‌ها ضروری است. پتاسیم برای عملکرد ماهیچه‌ها، اعصاب و قلب ضروری است. سدیم برای تنظیم فشار خون ضروری است. روی برای رشد و ترمیم بافت‌های بدن، عملکرد ایمنی بدن و تولید هورمون‌ها ضروری است. سلنیوم یک آنتی‌اکسیدان قوی است که از سلول‌های بدن در برابر آسیب محافظت می‌کند.

ماهی شوریده یک غذای سالم و مغذی است که می‌تواند به سلامت شما کمک کند. این ماهی را می‌توانید به روش‌های مختلفی پخت و سرو کنید.

فواید ماهی شوریده برای سلامتی

ماهی شوریده فواید زیادی برای سلامتی دارد. برخی از این فواید عبارتند از:

• سلامت قلب: ماهی شوریده سرشار از اسیدهای چرب امگا ۳ است. اسیدهای چرب امگا ۳ به کاهش فشار خون، کاهش کلسترول بد (LDL) و افزایش کلسترول خوب (HDL) کمک می‌کنند. همچنین اسیدهای چرب امگا ۳ به کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی کمک می‌کنند.
• کاهش وزن: ماهی شوریده دارای کالری کمی است و به همین دلیل می‌تواند به کاهش وزن کمک کند. همچنین ماهی شوریده سرشار از پروتئین است که به احساس سیری کمک می‌کند و باعث می‌شود کمتر غذا بخورید.
• سلامت مغز: ماهی شوریده سرشار از اسیدهای چرب امگا ۳ و DHA است. این اسیدهای چرب برای سلامت مغز بسیار مهم هستند. اسیدهای چرب امگا ۳ و DHA به بهبود حافظه، یادگیری و عملکرد شناختی کمک می‌کنند. همچنین اسیدهای چرب امگا ۳ و DHA خطر ابتلا به بیماری آلزایمر را کاهش می‌دهند.
• سلامت پوست و مو: ماهی شوریده سرشار از ویتامین A و D است. این ویتامین‌ها برای سلامت پوست و مو بسیار مهم هستند. ویتامین A به بهبود سلامت پوست و مو کمک می‌کند. همچنین ویتامین D به تقویت موها و جلوگیری از ریزش مو کمک می‌کند.
• سلامت استخوان‌ها: ماهی شوریده سرشار از کلسیم و فسفر است. این مواد معدنی برای سلامت استخوان‌ها بسیار مهم هستند. کلسیم به استحکام استخوان‌ها کمک می‌کند. همچنین فسفر به جذب کلسیم کمک می‌کند.
• سلامت سیستم ایمنی: ماهی شوریده سرشار از ویتامین B12 است. این ویتامین برای سلامت سیستم ایمنی بسیار مهم است. ویتامین B12 به تولید گلبول‌های قرمز کمک می‌کند. همچنین ویتامین B12 به تقویت سیستم ایمنی کمک می‌کند.

مشخصات کامل ماهی شوریده

سیستماتیک:

:: نام علمی گونه: Otolithes ruber (Bloch & Schneider, 1801)

:: نام فارسی و محلی ایران:

ماهی شوریده در ایران با نام‌های مختلفی شناخته می‌شود. برخی از این نام‌ها عبارتند از:

• شوریده
• موش دندان
• ببردندان
• مشکو (سیستان و بلوچستان)
• نوویبی، قرط (خوزستان)
• موشکو، موش‌دندان (هرمزگان)
• کایر (سایر استان‌ها)

:: رده‌بندی کامل ↓
← Class: Actinopterygii (رده: پرتوبالگان)
← Infraclass: Teleostei (فرو رده: پیوسته‌استخوانان)
← Order: Perciformes (راسته: سوف‌ماهی‌سانان)
← Suborder: Percoidei (زیرراسته: سوف‌ماهی‌واران)
← Family: Sciaenidae (خانواده: شوریده‌ماهیان) (En: Drums or croakers)
← Genus: Argyrosomus
← Species: Argyrosomus hololepidotus (گونه: ماهی شوریده)

:: نام انگلیسی: Tigertooth croakerو نیز: Longtooth salmon, Jewfish croaker
• کشورهای عربی حاشیه خلیج پارس و دریای عمان و سایرین: شماهی، ینام
:: برخی از اسامی مترادف علمی قدیمی، یا غیرمعتبر: Otolithes argenteus, Johnius ruber, Otolithoides ruber
:: ریشه لغوی:Otolithes از واژه oto (یونانی) = گوش + lithos =سنگ

■ کشورهای محل زندگی ماهی شوریده
• گزارش‌شده از آب‌های ایران و نیز:
آسیا: عراق، کویت، عربستان سعودی، قطر، امارات متحده عربی، عمان، یمن، پاکستان، هند، بنگلادش، سنگاپور، سریلانکا، اندونزی، مالزی، چین، هنگ کنگ، تایوان، تایلند، ژاپن، فیلیپین، سنگاپور، ویتنام، برمه، کامبوج،
اقیانوسیه: استرالیا،
آفریقا: برونئی دارالسلام، کنیا، ماداگاسکار، موزامبیک، پابوا گینه نو، سومالی، آفریقای جنوبی، تانزانیا و…

■ زیستگاه‌های گزارش شده ماهی شوریده
• بومی در خلیج فارس و دریای عمان، و نیز
اقیانوس هند، دریای عرب، خلیج بنگال، جریان دریایی اگولاس، جریان ساحلی سومالی، دریای شرق و جنوب چین، خلیج تایلند، دریای اندونزی، سواحل شمال و شمال شرق استرالیا، اقیانوس آرام، خلیج سن میگل، خلیج پدرو، رودخانه ارن و….

■ ویژگی‌های زیستگاه ماهی شوریده
دریازی است و وارد آب‌های لب شور هم می‌شود. مهاجر بین آب شور و لب‌شور
در عمق 10 تا 40 متری مشاهده شده است.
ساکن نواحی گرمسیری با دمای 26 تا 29 ° سانتیگراد
در آب‌های ساحلی دیده می‌شود.
مختصات جغرافیایی: از 34° شمالی تا 35 ° جنوبی و 20 ° شرقی تا 154 ° شرقی.

مشخصات ظاهری، رفتاری و فیزیولوژیک ماهی شوریده

• شکل بدن:

•  بدن دوکی شکل و استوانه ای | باله پشتی 10-11 شعاع سخت و مجموعا 27 تا 30 شعاع نرم دارد
•  باله مخرجی 2 شعاع سخت و 7-8 شعاع نرم دارد | باله سینه‌ای بدون شعاع سخت و 17 شعاع نرم دارد 
• باله شکمی یک شعاع سخت و 5 شعاع نرم دارد | خط جانبی شامل 48-50 فلس است. 
• خارهای آبششی مجموعا 12-16 عدد که 8-11 عدد روی شاخه پایینی و 4-5 عدد روی شاخه بالایی است
•  رنگ بدن در ناحیه پشتی قهوه ای و درمیانه بدن و شکم نقره ای با جلای طلایی اغلب با نوارهای مایل تیره در بخش پشتی.
• باله های سینه ای، شکمی و مخرجی سرخ فام یا قهوه ای تیره هستند | فلسها دایره ای، با تعداد کمی فلس شانه ای در بخش پایینی ساقه دمی
•  کیسه شنا هویجی شکل، با 32تا36 جفت زوائد بادبزنی در طرفین، که هر زائده کنار کیسه جای گرفته و به میزان ناچیزی به بخش پشتی کیسه وارد می‌شود ، جفت اول هم به ناحیه سری وارد نمی‌شود.
•  دندانها متفوت و در هردو آرواره بصورت بزرگ و کوچک پراکنده اند و یک یا دو جفت دندان نیش قوی در جلوی یک یا هردو آرواره دیده می‌شود
•  حاشیه خلفی سرپوش آبششی، بصورت عمودی به حاشیه خلفی حفره چشمی میرسد
•  فاقد سبیلک روی چانه هستند | پوزه کشیده و بزرگ نیست.

اندازه: حداکثر طول استاندارد 90سانتیمتر و از موزامبیک گزارش شده، و اندازه استاندارد رایج آن 40 سانتیمتر است. حداکثر وزن گزارش شده 7 کیلوگرم بوده است.
• طول عمر: بیش از هفت سال
• غذا: از ماهی‌ها، میگوها و سایر بیمهرگان تغذیه می‌کند. مصرف سالانه غذای آن 6.3 برابر وزن بدن است.
• ژنتیک: –
• ویژگی‌های رفتاری: بی‌خطر و غیر مهاجم است.

■ تولیدمثل ماهی شوریده

در هنگام بلوغ، 22.6 سانتیمتر طول دارد. جنس‌ها جدا و لقاح خارجی است. از تخم و لارو محافظت نمی‌کنند و در آب‌های آزاد تخمها را پراکنده مینمایند. هماوری مطلق آنها حدود 53676 عدد است.
مطالعه‌ای در آب‌های هرمزگان در سال 1391 نشان داد که نسبت جنسی ماده به نر برای شوریده 1.76 به 1 است. بیشترین میزان هم‌آوری مطلق و نسبی برای ماهی شوریده به ترتیب 1128401 و 943.7 تخمک به دست آمد. بیشترین قطر تخمک برای شوریده 350 میکرون مشاهده شد. زمان تخم‌ریزی (فصل تخمریزی) برای شوریده اردیبهشت و خرداد تعیین گردید.

■ صید ماهی شوریده

ترال کف، تورهای گوشگیر
صید ورزشی نیز دارد (قلاب دستی با طعمه ساردین و آنچوی).

■ ارزش های اقتصادی ماهی شوریده

جنبه تجاری دارد، بیشتر بصورت تازه و گاه خشک و نمک سود فروخته می‌شود.
در بازارهای جهانی جزو ماهیان گران طبق‌بندی می‌گردد.

وضعیت ذخایر ماهی شوریده

در سیاهه قرمز گونه‌های IUCN، دارای وضعیت ارزیابی نشده است.

■ بهداشت و بیماری‌های ماهی شوریده

مطالعات در ایران نشان می دهد ماهی شوریده میزبان انگل‌هایی خاص آبزیان شامل فیلومترا، Monoplectanum و Brachiella است.
در مطالعه‌ای در ایران (پازوکی و همکاران، 1392) بیش از 86 درصد ماهیان شوریده صیدگاه شمال غربی جزیره قشم، آلوده به انواع انگل‌های منوژن،‏ دیژن،‏ نماتود و سخت پوست بودند که برخی از این انگل‌ها در سطح جهان برای اولین بار با میزبانی ماهی شوریده گزارش شده‌اند.

منبع

انواع روش های پخت ماهی شوریده

ماهی شوریده را می‌توان به روش‌های مختلفی پخت. برخی از روش‌های پخت ماهی شوریده عبارتند از:

• ماهی شوریده شکم پر: این روش پخت یکی از محبوب‌ترین روش‌های پخت ماهی شوریده است. برای پخت ماهی شوریده شکم پر، ابتدا ماهی را تمیز و آماده می‌کنیم. سپس داخل شکم ماهی را با مواد دلخواه مانند سبزیجات، میوه‌ها یا گوشت پر می‌کنیم. در نهایت ماهی را در فر یا تابه می‌پزیم.
• ماهی شوریده سرخ شده: این روش پخت یکی از ساده‌ترین روش‌های پخت ماهی شوریده است. برای پخت ماهی شوریده سرخ شده، ابتدا ماهی را تمیز و آماده می‌کنیم. سپس ماهی را در آرد، تخم‌مرغ و آرد سوخاری می‌غلتانیم. در نهایت ماهی را در روغن داغ سرخ می‌کنیم.
• ماهی شوریده کبابی: این روش پخت یکی از سالم‌ترین روش‌های پخت ماهی شوریده است. برای پخت ماهی شوریده کبابی، ابتدا ماهی را تمیز و آماده می‌کنیم. سپس ماهی را با ادویه‌جات دلخواه مزه‌دار می‌کنیم. در نهایت ماهی را روی منقل یا کباب‌پز کباب می‌کنیم.

نکات مهم در خرید و نگهداری ماهی شوریده

برای خرید ماهی شوریده تازه، باید به نکات زیر توجه کنید:

• پوست ماهی باید براق و بدون لکه باشد.
• چشم ماهی باید شفاف و براق باشد.
• گوشت ماهی باید سفت و محکم باشد.
• بوی ماهی باید تازه و مطبوع باشد.

ماهی شوریده را باید در یخچال نگهداری کنید. ماهی شوریده تازه را می‌توان به مدت ۲ تا ۳ روز در یخچال نگهداری کرد. ماهی شوریده منجمد را می‌توان به مدت ۲ تا ۳ ماه در فریزر نگهداری کرد.

دستور پخت ماهی شوریده شکم پر

مواد لازم:

• یک عدد ماهی شوریده
• یک عدد پیاز متوسط
• دو عدد گوجه فرنگی
• یک عدد فلفل دلمه‌ای
• مقداری سبزی معطر (تره، گشنیز، جعفری، شوید)
• یک قاشق غذاخوری رب گوجه فرنگی
• یک قاشق چایخوری نمک
• یک چهارم قاشق چایخوری فلفل سیاه

طرز تهیه:

1. ماهی را تمیز و شسته و خشک کنید. سپس شکم ماهی را با چاقو باز کنید و خالی کنید.
2. پیاز را خرد کنید و در یک تابه با کمی روغن تفت دهید تا نرم شود. سپس گوجه فرنگی و فلفل دلمه‌ای را خرد کرده و به پیاز اضافه کنید.
3. سبزی معطر را خرد کرده و به همراه رب گوجه فرنگی، نمک و فلفل سیاه به مواد اضافه کنید.
4. مواد را خوب مخلوط کنید تا یک مایه یکدست حاصل شود.
5. مایه را داخل شکم ماهی بریزید و شکم ماهی را با نخ یا خلال دندان ببندید.
6. ماهی را در یک ظرف مناسب قرار دهید و روی آن کمی روغن بریزید.
7. ماهی را در فر با دمای ۱۸۰ درجه سانتی‌گراد به مدت ۳۰ دقیقه یا تا زمانی که کاملاً پخته شود، بپزید.

نکات:

• برای اینکه ماهی شوریده شکم پر خوشمزه‌تر شود، می‌توانید از مواد دیگری مانند قارچ، ذرت، هویج یا زیتون نیز در مایه استفاده کنید.
• برای جلوگیری از باز شدن شکم ماهی در هنگام پخت، می‌توانید از خلال دندان یا نخ استفاده کنید.

سرو:

ماهی شوریده شکم پر را می‌توانید به همراه برنج، نان یا سبزی خوردن سرو کنید. این غذا یک غذای بسیار لذیذ و مقوی است که می‌تواند در مهمانی‌ها و مجالس نیز سرو شود.

سوالات متداول در مورد ماهی شوریده

• ماهی شوریده چیست؟

ماهی شوریده یک ماهی دریایی از خانواده کف‌زی‌ها است. این ماهی در آب‌های خلیج فارس، دریای عمان و دریای عرب یافت می‌شود.

• ماهی شوریده چه فوایدی دارد؟

ماهی شوریده یک غذای بسیار مغذی است. این ماهی سرشار از پروتئین، ویتامین‌ها و مواد معدنی است. فواید ماهی شوریده عبارتند از:

• * بهبود سلامت قلب
• * کاهش وزن
• * بهبود سلامت مغز
• * بهبود سلامت پوست و مو
• * بهبود سلامت استخوان‌ها
• * تقویت سیستم ایمنی

• چگونه ماهی شوریده تازه انتخاب کنیم؟

برای خرید ماهی شوریده تازه، باید به نکات زیر توجه کنید:

• * پوست ماهی باید براق و بدون لکه باشد.
• * چشم ماهی باید شفاف و براق باشد.
• * گوشت ماهی باید سفت و محکم باشد.
• * بوی ماهی باید تازه و مطبوع باشد.

• چگونه ماهی شوریده را تمیز کنیم؟

برای تمیز کردن ماهی شوریده، ابتدا شکم ماهی را باز کنید و تمام محتویات داخل شکم را خالی کنید. سپس ماهی را با آب سرد بشویید و خشک کنید.

• چگونه ماهی شوریده را بپزیم؟

ماهی شوریده را می‌توان به روش‌های مختلفی پخت. برخی از روش‌های پخت ماهی شوریده عبارتند از:

• ماهی شوریده شکم پر
• ماهی شوریده سرخ شده
• ماهی شوریده کبابی

نتیجه‌گیری

ماهی شوریده یک غذای دریایی لذیذ و مغذی است که می‌تواند به سلامت شما کمک کند. این ماهی سرشار از پروتئین، ویتامین‌ها و مواد معدنی است و فواید زیادی برای سلامت قلب، کاهش وزن، سلامت مغز، سلامت پوست و مو، سلامت استخوان‌ها و تقویت سیستم ایمنی دارد. برای خرید ماهی شوریده تازه، باید به نکات خاصی توجه کنید. همچنین می‌توانید ماهی شوریده را به روش‌های مختلفی پخت و سرو کنید.